Wydawnictwo monograficzne pod redakcją dr Łukasza Musielaka zawiera bogatą dokumentację fotograficzną dzieł Kamila Kuskowskiego oraz teksty krytyczne poświęcone jego twórczości autorstwa Tomasza Załuskiego, Mikołaja Iwańskiego, Jarosława Lubiaka, Anny Marii Leśniewskiej, Szymona Kubiaka, Marty Lisok oraz Magdaleny Ujmy. Na osobną uwagę zasługuje projekt książki autorstwa Ryszarda Bienerta.

Monografię otwiera artykuł Tomasza Załuskiego będący rozszerzoną wersją tekstu opublikowanego w 2009 roku w katalogu do wystawy Kuskowskiego The Right to Painting w poznańskiej Galerii Piekary. Autor problematyzuje twórczość Kuskowskiego w kontekście jej związku z tradycją malarstwa zachodnioeuropejskiego, pisze o „postkonceptualnym dialogu” prowadzonym w duchu tradycji oświeceniowej samokrytyki oraz o „malarstwie rozszerzonym” czerpiącym siłę z oscylowania „między formą a znakiem”. W następnym tekście Mikołaj Iwański skupia się na roli dowcipu, przewrotnej ironii, którymi zwykle posługuje się Kuskowski. Przypomina, że polska sztuka do tej pory nie odrobiła jeszcze wystarczającej lekcji ze znaczenia humoru, co ma oczywiście swoje przyczyny, ale też godne ubolewania skutki. Jarosław Lubiak, analizując mechanizmy funkcjonowania szeroko rozumianego monochromu, zastanawia się nad zdolnością poruszania przez malarstwo istotnych problemów współczesności, szczególnie w czasach reżimu postprawdy, który narzuca sferze publicznej strategie, które w sztuce, jak można sądzić, są stosowane już od dawna. Anna Maria Leśniewska uważnie przygląda się pracy Pomiędzy – najnowszej realizacji Kuskowskiego prezentowanej po raz pierwszy w grudniu 2018 roku w Trafostacji Sztuki w Szczecinie – i szczegółowo analizuje związki między twórczością Kamila Kuskowskiego, Władysława Strzemińskiego, Katarzyny Kobro i Kazimierza Malewicza. Szymon Piotr Kubiak zatrzymuje się przy cyklu M2. Tworząc długie równanie z pozornie niezwiązanych ze sobą faktów historycznych, konfrontuje nas ze społeczno-ekonomicznymi uwarunkowaniami sztuki – prawdą równie oczywistą, jak i silnie wypieraną. Marta Lisok sprawdza, na ile do opisania działalności Kuskowskiego przydatna jest kategoria „trickstera”, i śledzi realizowane przez niego strategie na przecięciu aktywności artystycznej i pedagogicznej. Monografię zamyka stworzony przez Magdalenę Ujmę słownik Polskiego Malarstwa Pojęciowego – subiektywny przewodnik po wizualności współczesnej Polski, którego fundament stanowi malarstwo Kuskowskiego.

współwydawca: Trafostacja Sztuki w Szczecinie

Łukasz Musielak – krytyk sztuki, filozof, adiunkt na Wydziale Malarstwa i Nowych Mediów Akademii Sztuki w Szczecinie oraz redaktor naczelny Wydawnictwa Naukowego WMiNM. Interesuje się instytucjonalnym kontekstem sztuki oraz współczesnymi praktykami artystycznymi w kontekście historii i teorii awangardy.

Ryszard Bienert
3-group.eu